RIGHTSTALK

We gaan het de komende jaren veel over 'recht' hebben, zo vermoed ik, vandaar de start van een serie 'Rightstalk'.
Sinds de 2e WO is de 'rights-talk' gaan overheersen, zo stelde Paul Cliteur in zijn boek uit 2002: ' rechtsfilosofie'. Hij heeft het over de proliferatie van het recht, ongebreidelde groei van 'rechten'.
Laat ik wat concreter worden en het migratierecht als voorbeeld nemen, een studierichting die sinds de jaren 60 een enorme vlucht heeft genomen, in ieder geval getalsmatig. Deze wetenschap staat natuurlijk niet los van 'de politiek', het is geen zuivere wiskunde.
Nahed Selim geeft de volgende sfeertekening van de actuele stand van zaken:

" Bijna gelijktijdig met het uitkomen van het regeerakkoord van het kabinet Rutte, begin deze maand, opende koningin Beatrix de internationale Metropolisconferentie in Den Haag. Ik nam deel aan die bijeenkomst over Justice and Migration: Paradoxes of Belonging. Die moet richting gaan geven aan het denken over migratie, integratie en burgerschap. Het werd een schizofrene ervaring.
Ik had net gelezen wat het minderheidskabinet van plan was met immigratie, asiel en integratie. CDA, VVD en PVV willen vooral het aantal kansarme immigranten drastisch terugdringen.
Terwijl ik nadacht over deze vergaande maatregelen, leken de academische verhandelingen die ik op de conferentie beluisterde uit een voorbije tijd te komen. Alles ademde de sfeer van de jaren zeventig waarin een sterk geloof heerste in de zegeningen van het multiculturalisme – dat tegenwoordig ’diversiteit’ heet.
De internationale sprekers pleitten namelijk juist voor versoepeling van de immigratieregels en voor meer ruimte voor cultuurverschillen: de bestaande vrijheid van verkeer van goederen en kapitaal zou ook moeten gelden voor personen. Er werd een grote onevenwichtigheid vastgesteld tussen het recht van iemand om zijn land te verlaten en de enorme moeilijkheden die hij ondervindt om toegelaten te worden in met name westerse landen. Sommigen vonden zelfs dat het beheer van immigratie in handen moet komen van internationale en Europese organen, en uit handen moet geraken van populistische nationale politiek en wispelturige kiezers.
Ik was benieuwd waarop dat idee van emigratierecht was gebaseerd en ging het vragen aan de hoofdspreker van de conferentie, de Duitse Elspeth Guild, hoogleraar Europees migratierecht aan de Radboud universiteit in Nijmegen. Elke burger mag zijn land verlaten, antwoordde Guild tijdens de pauze, daar hebben alle mensen recht op, maar waar moet de emigrant heen als hij nergens wordt toegelaten? Voor professor Guild was het recht van een staat om zelf te bepalen wie onder welke voorwaarden wordt binnengelaten kennelijk ondergeschikt aan deze problematiek."
http://www.trouw.nl/achtergrond/article3275207.ece/Immigratie_is__geen_liefdadigheid_.html?part=1

Die laatste zin van dit fraaie onderkoelde citaat van Selim , daar zou ik het met name verder over willen hebben. (Ik besef dat het sfeertje dat Selim beschrijft geen volledig 'recht' zal doen aan het gehele vakgebied van het migratierecht. Wellicht geeft dit slechts een beeld van de meer ideologische stroming.)
En daarmee kom ik op het tweede onderliggende en veel ruimere thema van dit forum: 'rightstalk' .
Waarom gaat het in het maatschappelijk debat zoveel (m.i. teveel) over 'rechten'. De 'rightstalk' komt in deze tijd nogal eens in conflict met en tegenover het gevóél voor recht(-vaardigheid) te staan van de gewone man of vrouw, en steeds meer bepaalde niet nader te noemen bewegingen(en niet alleen in Nederland, nee ook in Zweden, de VS ).
Politici maken gebruik van rightstalk voor politíéke doelen en sympathiën. En vaak hebben ze dat zelf niet door. Zou het kunnen zijn we 'met z'n allen' wat teveel gewend of verslaafd zijn geraakt aan dat na-oorlogse paradigma. (Zoals een vis ook geen weet heeft van het water of de zee, voordat hij wordt opgevist. Maar kunnen we deze analogie wel verder doortrekken. Verdrinken we niet in een zelfgemaakte zee van rechten, verdragen en rechtbanken i.o.). Waarom niet een wat ruimere insteek: heb het over (informele en ongeschreven) 'regels' , waarden en normen, gebruiken, of ga eens uit van wat meer consequentialistisch denken.