Toen de Bezige Bij de cognitieve neurologische onderzoeker Victor Lamme uitnodigde om zijn werk voor een breed publiek toegankelijk te maken, nam hij hun titel-voorstel over: ' de-vrije-wil-bestaat-niet'. Lamme wilde een goedverkopend boek voor een breed publiek over zijn neurologisch bewustzijnsproject.
Lamme is cognitief neurowetenschapper. Zijn doelstelling is, ik citeer:
'... laten zien hoe alleen een nieuwe, geheel neurobiologische definitie van bewustzijn het mogelijk maakt om bewustzijn te scheiden van andere cognitieve functies, zoals aandacht, geheugen of taal. Ook kunnen met deze nieuwe definitie de belangrijkste kenmerken van het ervaren van bewustzijn verklaard worden.
http://www.uva.nl/actueel/index.cfm/41314DBA-1321-B0BE-A4CA9BA2638BDA7A
Onlangs nam hij in een reactie op een recensie van zijn boek een bescheidenere positie in:
'...Je gaat verder vrij diep in op mijn onderzoeksagenda, waarmee ik wil proberen het bewustzijn te herdefinieren als een biologisch verschijnsel, los van geest of gedrag. Dat is eigenlijk een onderwerp dat een beetje boven dit boek hangt, en niet expliciet er in wordt behandeld. ... De reden dat ik dat wil is vooral omdat we met ons huidige begrip van bewustzijn volledig in de knoop raken (zowel filosofie als psychologie hebben nog nooit zelfs maar de simpele vraag kunnen beantwoorden of mijn hond bewustzijn heeft). We moeten op weg naar een nieuw, meer wetenschappelijk gefundeerd idee over wat bewustzijn nou eigenlijk is. Daarbij zijn psychologie en filosofie een handige basis, maar moet ook de neurowetenschap geleidelijk zijn eigen onafhankelijke argumenten kunnen aandragen. Als je gelooft dat bewustzijn iets met het brein te maken heeft natuurlijk...' [ja dat zal niemand ontkennen]
http://spinoza.blogse.nl/log/victor-lamme-brain-interpreter-door-hemzelf-vertaald-als-kwebbeldoos.html
In zijn boek staat het weer anders:
' p.41/42. ...Ook al duurt het nog 10.000 jaar voor we het helemaal begrijpen, we kunnen nu al zien dat uiteindelijk niets de neurowetenschap in de weg zal staan om het probleem tot in alle details te doorgronden....Het feit dat we vastberaden een doel kunnen nastreven, dat de een slimmer is dan de ander, dat we de ene mens haten en de andere kunnen liefhebben...dat zijn allemaal fenomenen die uiteindelijk kunnen worden gevangen in de termen van de neurowetenschap, van de biologie van het brein.'
[Is Lamme nu wel of niet meer dan een neuroloog ? Hij ziet het als biologische wetenschap]
... maar het antwoord op de problemen zal er een zijn in termen van de neurowetenschap: de neuronen die signalen doorsturen van het ene gebied naar het andere......Dit alles gemoduleerd door neurotransmitters, hormonen...en de processen die er voor zorgen dat de neuronen en hun verbindingen kunnen veranderen, die maken dat het systeem plastisch is, een geheugen heeft en kan leren van fouten en succes.
p.249 e.v.. ...Het verschil tussen het ene en het andere brein kan nu al vrij gedetailleerd in beeld worden gebracht en het ziet er naar uit dat binnen afzienbare tijd precies kan worden opgemeten wat het eindresultaat is van iemand's persoonlijke geschiedenis. Met andere woorden: wat iemands' ware ik' nu eigenlijk is....het ware ik zijn de poppetjes in het veld, die bepalen wat de uitkomst van de wedstrijd wordt [en niet de commentator, de 'kwebbeldoos']. Welke stimulus-responskoppeling is de sterkste? Dat bepaalt hoe iemand werkelijk is....' [Hij heeft ook het geloof dat binnenkort (volledig) gedachtenlezen mogelijk is. Die neurologische data kunnen vervolgens aangesloten worden op eh.... computers, robots?!]
Tot zover woorden van Lamme zelf, die wel aangeven waar hij filosofisch gezien te plaatsen is. In het eerste blog in deze serie staan een 20-tal links naar interviews, lezingen, recensies enz.
http://www.vkblog.nl/bericht/320884/%27Vrije_wil_bestaat_welles_-_nietes%27_%28blog1%29
detail vrijheidsbeeld
In dit 2e blog wil ik nu een hele grote stap maken.Ik vind dat het niet bij filosofische kritiek moet blijven, zoals recent hier op het VKblog [uitstekend!]
http://www.vkblog.nl/bericht/322489/DW_4%3A_Swaab_en_Lamme%3A_de_n%E1%E1kte_onmogelijkheid_om_d%E0t_te_denken%3A_pseudowetenschap_als_pseudoreligie
of dit blog, ook weer van Hugo Verbrugh:
http://www.vkblog.nl/bericht/323907/%27We_weten_niet_waar_we_het_over_hebben.%27
Maar ook een alternatief moet er geboden worden, voor de neurologie.
Ik waag me er (nog) niet aan om op de neurologie in te gaan, om de biologische wetenschap van Lamme te bestrijden.
Ik ga er liever wat naast plaatsen, noem het voorlopig maar neurosofie.
Aspecten van 'het brein' die er in 'de' neurologie vaak bekaaid vanaf komen zijn o.a. het bloed en het hersenvocht. Voor 99% gaat het om synapsen, transmitters, neuronen en zenuwen.
Het gaat ook om de bij o.a. Steiner bestaande kijk op (de vierheuvelplaat van de) epifyse, in combinatie met de hypofyse.
Een korte schets van zo'n andere benadering vond ik in
'een Graalsburcht in de hersenen' van Dr. Grete Bockholt (in mijn en M.'s vertaling en samenvatting):
'Volgens de gebruikelijke fysiologische gedachtegang en studies leven we door datgene wat we als spijsverteringsextract als voedsel in ons opnemen. De geesteswetenschap laat zien dat we ons lichaam , vooral in de stofwisseling, niet opbouwen uit de opgenomen voedingsmiddelen, maar dat dit slechts slechts katalysatoren zijn, en dat we in werkelijkheid de bouwstoffen direct uit de kosmos, door middel van de zintuiglijke organen opnemen.
Voor ons zenuw-zintuiglijk systeem hebben we wél aardse stoffen nodig, die we opnemen uit ons voedsel. Alleen voor ons zenuwstelsel en de hersenen zijn de voedingsstoffen die we opnemen, werkelijk als stóf belangrijk.
Niet alle delen worden op dezelfde manier gevoed. Er zijn delen die dierlijke stoffen opnemen, delen, die alleen plantaardige stoffen opnemen en een klein deel dat uitsluitend door mineralen gevoed wordt.
Waar kunnen we dat deel vinden?... Er is een soort middelpunt aan te wijzen in ons brein. Het is een deel van de hersenstam, dat bij de geboorte al helemaal klaar is, volgroeid. Het is 'de vierheuvel van de epifyse, ofwel pijnappelklier. Het ligt bijna geheel los, maar wel lopen de banen van bijna alle zintuiglijke organen er naar toe. (Gezicht, gehoor, reuk.) We kunnen de wegen volgen van de indrukken van buiten, hoe ze door de hersenen lopen.
Ook het bloed stroomt de hersenen in, het stroomt door de holle ruimte tussen de vier hersenkamers door, en sluit van alle kanten de vierheuvel en de pijnappelklier in.
Het stroomt niet in vaten, maar er ontstaat een netwerk van dunne vertakkinkjes en in elkaar verweven knopen, het lijkt wel een heel fijnmazig zeef te vormen. In dit meest afgeschermde deel van de hersenen treffen we , als enige, minerale stoffen aan. (Kalk- en magnesiumzouten, die in de epifyse, zoals bekend, in minuscule korreltjes als zogenaamd hersenzand aanwezig zijn.)
Hier is de plek, waar alleen de alleredelste minerale voedingsstoffen terecht komen, voor de edelste zintuiglijke indrukken. Als we ons een plastische voorstelling maken van dit gedeelte van de hersenen, dan laat het een wonderlijke bouw zien. Bijna in het middelpunt van de hersenen, aan de oppervlakte, en toch in de diepte, geheel verborgen en toch toegankelijk, omgeven door hersenvocht van de vier hersenkamers, stijgen de vier heuvels op, en boven die heuvels staat sterk en krachtig het orgaan dat we zochten, de epifyse. Waarachtig, als een sterke burcht lijkt het alsof dit gedeelte rondom door slotgrachten en wallen is omgeven, in alle richtingen in verbinding staand met de buitenwereld, en tegelijkertijd ook met het innerlijk van de mens. Want we vinden onder de vierheuvel op de bodem van de hersenkamers dicht opeen bijna alle kernen van de hersenzenuwen,die vanuit het hele organisme hier naar toe stromen...
...er moet een denken ontstaan, dat de gedachten van binnenuit, vanuit het ik van de mensen begrijpt.'
Deze tekst van 3 pagina's werd door Margarethe Kirchner-Bockholt geschreven als commentaar bij de lezingen in Den Haag van Steiner in 1913, m.n. hfdst. VI ,vooral vanaf pag. 112/113
http://www.anthroposophieonline.net/index.php?option=com_content&view=article&id=1823:sechster-vortrag-den-haag-25maerz-1913&catid=110:ga-145-welche-bedeutung-hat-die-okkulte-entwicklun&Itemid=4
Meer over haar:
http://www.forumhe-medsektion.net/english/pub/pubPDF/Kirchner-Bockholt_09_EN.pdf
****
In het boek 'Ik voel dus ik ben', van de beroemde neuroloog Antonio Damasio(2009, oorspr.1999), is gelukkig wel wat aansluitends bij Bockholt te vinden. Hij merkt óók op dat 'de anatomie ons een hint geeft' , dat we oog moeten hebben voor dit gebied rond de epifyse, aangevuld met en in relatie tot hypofyse, en cingulaire schors. Vooral in hfdst.8, de neurologie van het bewustzijn:p. 259...Dit cruciale gebied in de hersenstam[rond de vierheuvelplaat]: de reticulaire formatie is op een en hetzelfde moment betrokken bij processen van wakker zijn, emotie en gevoel, attentie en bewustzijn. Deze functionele overlap mag lukraak overkomen, maar na enig nadenken...lijkt het niet onlogisch. De lichaamsgebondenheid van al deze functies en de anatomische nabuurschap van de erbij betrokken zenuwkernen zijn vrij evident.
Deze visie laat zich verenigen met de klassieke opvatting, dat er boven in het hersenstamgebied een mechanisme ligt dat een speciaal soort electrofysiologische toestanden kan opwekken in de thalamus en de hersenschors...In feite borduurt mijn hypothese [die van een driedeling in protozelf, kernbewustzijn en neocortex-bewustzijn ] op dit idee [van Bockholt en veel andere oudere geschriften, ook in niet-westerse, over derde oog, epifyse/hypofyse] voort.
p.260 ...De cingulaire schors [qua plastiek, topologie en anatomie een soort hemelboog boven de knopvormige epifyse] speelt ook een duidelijke rol bij attentieprocessen, bij emotieprocessen én bij bewustzijn. Deze functionele overlap doet erg sterk denken aan die van het bovenste deel van de hersenstam....We kunnen met recht stellen dat we zowel heel veel als veel te weinig weten omtrent de cingulaire schors....
blijft de intrinsieke anatomie ervan en de relatie tot veel andere gebieden een onontgonnen terrein. Dit staaltje van verregaande onwetendheid...[let hier op het contrast met het optimisme van Lamme ]
p.263...De colliculi [heuveltjes] superiores ...een veelvoud aan zintuiglijke input/output naar tal van zenuwkernen...
visuele informatie direct van het netvlies , en slechts een paar lagen dieper ook uit de gezichtsschors... en gehoorsinformatie uit de colliculi inferiores en een gigantische hoeveelheid somatosensorische informatie
...de integratie van signalen om het hoofd te draaien in de richting van een prikkel, opdat het object zo goed mogelijk kan worden verwerkt...de temporele en ruimtelijke positie van een object in kaart...het is denkbaar dat een secundair neuraal patroon te vormen van de relatie tussen object en organisme......bij mensen is niet aangetoond dat het kernbewustzijn alleen maar zou berusten op de colliculi...[opvallend is hier weer de nadruk op de 'gaten' in de neurofysische wetenschap, dit lijkt meer een soort neuroMETAfysica :-]]
p.273 ...Ik heb kortom geen probleem met de rollen die van oudsher aan het opstijgende reticulaire activeringssysteem van de hersernstam worden toegeschreven, of met de uitbreiding daarvan tot in de thalamus. Ik betwijfel niet de bijdrage aan de creatie van een geïntegreerde en geünificeerde inhoud van de bewuste geest. Ik betwijfel alleen of zo'n bijdrage het bewustzijn afdoende kan verklaren...
Tot hier voorlopig. De vrije wil om hier aan door te bloggen is er. Wordt vervolgd. Dat staat vast. (Of het daarmee gedetermineerd is?? Reve zei, dat als je iets hebt besloten en je voert het uit, dat het dan is voorbeschikt. Voer je het daarentegen NIET uit of door, dan kan er sprake zijn van vrije wil :-))
Ik ben nog helemaal niet toegekomen aan zoiets belangrijks als het wel en wee van het hersenvocht, en de relatie/invloed met/op ons rhytmisch systeem, waaronder de ademhaling en (dus) het hart....
En ik wil ook ingaan op dit citaat uit een artikel van S. Geuljans, 'Idealen als drijvende kracht in de evolutie', in een voetnoot:
"In ons hoofd vinden we twee belangrijke hormoonklieren. Op een centrale plaats in ons hoofd vinden we in de hersenen de epifyse en onder op de bodem van de schedel door bot omsloten de hypofyse. Als werking vertegenwoordigt de epifyse de stof en de hypofyse de kracht.....er heerst tussen de epifyse en hypofyse een soort van ‘elektrische’ spanning, die vanuit het midden gebalanceerd wordt....
De epifyse bevat kristallen. Dit zijn stoffelijke objecten. Meer specifiek: als ik een eik waarneem ontstaat in mij het beeld van deze eik waarbij zich een kristal opbouwt. Als ik dit beeld verbind met het begrip eik lost het kristal op en ontstaat de voorstelling. (beeld, voorstelling, datgene wat je als mens doet door aan waarnemingen begrippen 'toe te voegen')"
Verdere informatie, gedachtengangen enz.:
Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschappen, een overzicht. (Elsevier, editie 2009;
p. 46-50...voor een beschrijving van het gebied rond hypofyse en epifyse, inclusief hoofdzenuwstrengen, neuronenkernen, bloedvaten, hersenvochtkanalen.)
http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/neurowetenschappen-1/1001004006522447/index.html#product_images
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vierheuvelenplaat
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aquaduct_van_Sylvius
http://nl.wikipedia.org/wiki/Pijnappelklier
http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypofyse
http://www.vkblog.nl/bericht/254853/De_epifyse_en_het_immuunsysteem,_de_hypofyse_en_het_geluksgevoel_%E9n_depressie
[ook de reacties daarbij]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten